فناوریهای شناسایی و ردیابی

بارکد ، RFID ، شناسایی با امواج رادیویی ، ردیابی ، ردگیری، ردیابی ماهواره ای ، GPS ، بینایی ماشین ، بیومتریک ، کارت هوشمند، سنسور

فناوریهای شناسایی و ردیابی

کاربرد RFID در حسابداری

کاربرد RFID در حسابداری

:

دکتر عرب مازار یزدی

محسن راسخ و حمید راسخی

مقدمه:

اصولا به هر سیستمی که قادر به خواندن و نوشتن و تشخیص اطلاعات افراد یا کالاها باشد سیستم شناسائی¹ گفته میشود .

رویه ای که شرکت ها درابتدا جهت شناسائی و ردیابی افراد یا کالاها ی خود بکارمی گرفتند تماما بصورت دستی انجام میگرفت. این رویه باعث بروز مشکلاتی از قبیل بالا بودن ضریب خطا²، عدم وجود اطلاعات قابل اتکا و .... در زمینه های دفتر داری، مدیریت و کنترل اطلاعات می گردید . با پیشرفت تکنولوژی، بشر به سیستم های شناسائی اتوماتیک ونگهداری داده ها³ دست یافت .

هدف این سیستم ها، شناسائی اشیا همراه با بالا بردن کیفیت اطلاعات و کاهش مشکلات سیستمهای دستی میباشد .

نمونه ائی از سیستم ها عبارتند از بارکد، کد های دو بعدی، سیستم های انگشت نگاری، سیستم شناسائی با استفاده از قرینه چشم و صدا و... می باشد .

یکی از جدید ترین مباحث مورد توجه دانشمندان جهت شناسائی افراد و کالاها استفاده از سیستم شناسائی با استفاده از امواج رادیوئی⁴ می باشد .

این سیستم توسط فروشگاهای زنجیره ای بزرگی از قبیل مک دونالد⁵ ، وال مارت⁶ و نیز در سازمانهایی چون وزرات دفاع امریکا استفاده می شود .

در این مقاله سعی شده تا از منظر حسابداری, این تکنولوژی مورد بحث قرار گیرد.

2-تعریف RFID

فناوری شناسایی از طریق امواج رادیوئی موسوم بهRFID به سرعت به یک فناوری کلیدی و موثر در عرصه صنعت و خدمات امروزی تبدیل شده است. تا آنجا که این فناوری به عنوان انقلابی در عرصه شناسایی اجسام شناخته می شود. این تکنولوژی شناخت اتوماتیک و بدون تماس با اشیا را با استفاده از امواج رادیوئی , بدون نیاز به دید متقابل⁷ (اسکن از فاصله نزدیک و روبرو) برای انتقال اطلاعات مربوط ممکن می سازد(RALF Drauz.2006).

کاربرد این تکنولوژی امروزه در صنایع و خدمات مختلف از جمله انبارداری، کتابداری، امنیت اسناد و مدارک، مدیریت دارایی ها، ردیابی افراد و اجسام، کنترل تردد خودروها، زنجیره عرضه، دامداری و هزاران زمینه دیگر می باشد.

3-تاریخچهRFID :(www. Wikipedia.com)

سال 1946 میلادی لئون ترمین⁸ یک ابزار جاسوسی برای اتحاد جماهیر شوروی سابق اختراع کرد که در آن از رادیو در کنار امواج صوتی استفاده شده بود، سایر فناوری های مشابه از قبیل (IFF)⁹ سالها قبل در زمان جنگ جهانی دوم در سال 1939 توسط ارتش انگلیس جهت تشخیص هواپیماهای بازگشتی خود از آسمان بکار گرفته شد. تحقیقات اولیه در زمینه تکنولوژیRFID با مقاله هری استاکمن¹⁰ در سال 1948 با عنوان"ارتباطات به کمک انعکاس قدرت¹¹" شروع گردید. فناوریRFID عملا از سال 1960 میلادی شروع شد. طرح تجاری استفاده از تکنولوژیRFID برای سرمایه گذاران در سال 1969 در زمینه امور مختلف ارائه شد. در سال 1971 ماریو کاردولو¹²رسما به عنوان اولین مبدع تکنولوژی امروزیRFID شناخته شد. وی یک سیستم گیرنده و فرستنده رادیوئی را برای بنادر نیویورک بکار برد.

4-اجزای سیستم :

اجزای یک سیستمRFID از سه جنبه می تواند مورد بررسی قرار گیرد:

1- سخت افزاری¹³ 2- میان افزاری ¹⁴ 3- نرم افزاری ¹⁵

1-4 سخت افزارهای مورد استفاده :

1- تگ ¹⁶2- دستگاه تگ خوان ¹⁷3- کامپیوتر میزبان¹⁸

1-1-4- تگ:

تگRFID یک ابزار رادیوئی کوچک می باشد که به عناوین مختلفی از جمله فرستنده امواج¹⁹، تگ هوشمند²⁰ یا بارکد رادیوئی²¹ نامیده می شود. تگ شامل یک ریزتراشه²² ساده به ابعادی کوچکتر از نیم میلیمتر است و به این ریزتراشه یک آنتن متصل است که روی یک لایه مخصوص قرار می گیرد. کل اجزای مذکور در داخل محفظه ای قرار می گیرد که جنس این محفظه بسته به نوع کاربرد تگ می تواند پلاستیکی (PVC) و... باشد(ICAEW.2005).

در نهایت این تگ که حامل یک کد الکترونیکی کالا می باشد، بر روی یک شی (کالا / پالت) نصب می شود.

1-1-1-4- کد الکترونیکی کالا EPC ²³ :

شماره شناسایی منحصربفردی است که به واسطه آن میتوان اطلاعات منحصر به فرد هر قلم کالا را بدست آورد . این کد, قابل انطباق با سایر سیستمهای شماره گذاری از جمله بارکد است .

این سیستم شناسائی دارای قابلیت های بسیاری است که یکی از ویژگیهای مهم آن تکرار ناپذیری کدها می باشد. (با توجه به اینکه شماره سریال تگ ها 32 بیتی می باشد, بالغ بر 4 میلیارد تگ منحصر به فرد میتوان در نظر گرفت)

2-1-1-4-تگ هایRFID به دو گروه ذیل طبقه بندی می شوند:

1-تگ های فعال²⁴

2-تگ های غیرفعال ²⁵

تگ فعال :

این تگ ها دارای باتری بوده و با توجه به نوع آنتن و محیطی که در آن بکار گرفته شده اند توانایی دریافت و ارسال امواج به دستگاه تگ خوان به فواصلی حتی به شعاعی بیش از صد متر را دارند. باتری بکاررفته دراین تگ ها معمولا دارای عمری پنج ساله می باشد.

این تگ ها اغلب برای ردیابی کالاهای باارزش مانند وسایط نقلیه وکانتینرها استفاده می شود.

تگ غیر فعال:

این تگ ها دارای باتری نبوده و پس از قرار گرفتن در دامنه تحت پوشش (آنتن دهی) تگ, انرژی مورد نیاز تگ تامین می شود. حداکثر شعاع برای دریافت وارسال امواج در این نوع تگها, کمتر از 3 متر بوده و دارای قیمت کمتری نسبت به تگهای فعال میباشند و برای ردیابی اقلام با قیمت پایین مناسب هستند. این تگ ها نیز مانند تگ های فعال در 2 نوع با/ بدون حافظه می باشند.

تفاوتهای برچسپهای فعال و غیر فعال در جدول زیربیان گردیده است ICAEW.2005) و( RALF Drauz.2006.

شرح	تگ فعال	تگ غیر فعال
منبع انرژی	باتری	امواج دریافتی از دستگاه تگ خوان
طول عمر	وابسته به عمر باتری	نامحدود
برد ارتباطی²⁶	زیاد	کم
قیمت	گران	ارزان
حجم ذخیره اطلاعاتی	بالا	متوسط/ پایین
سرعت انتقال اطلاعات	بالا	متوسط/ پایین

3-1-1-4- ریزتراشه های بکار رفته در تگهایRFID:

1- ریزتراشه های باقابلیت برنامه ریزی²⁷

2- ریزتراشه های فقط خواندی²⁸

ریزتراشه های با قابلیت برنامه ریزی:

زمانی که این ریزتراشه ها در دامنه امواج دستگاه تگ خوان قراردارند، میتوان در آنها اطلاعاتی را حذف و یا اضافه نمود.

ریزتراشه های فقط خواندی :

این ریزتراشه ها درکارخانه با یک سری اطلاعات منحصر به فرد برنامه ریزی شده و اغلب دارای یک شماره سریال می باشند. اطلاعات ذخیره شده قابل تغییر نبوده و فقط قابل خواندن می باشند.

4-1-1-4-تقسیم بندی تگ ها از نظر فرکانس کاربردی ICAEW.2005) و( RALF Drauz.2006:

شرح	فرکانس کاربردی	انرژی مصرفی	قابلیت نفوذ	دامنه (محدوده تحت پوشش)	حجم اطلاعات انتقالی	سرعت خواندن
امواج با فرکانس کم²⁹	125–134 KHz	کم	عدم قابلیت نفوذ در مواد فلزی	حداکثر 1 متر	کم	کند
امواج با فرکانس بالا³⁰	13-56 MHz	متوسط	عدم حساسیت به آب و مواد فلزی	حداکثر1.5 متر	متوسط	متوسط
امواج با فرکانس خیلی بالا³¹	866-960 MHz	زیاد	عدم قابلیت نفوذ در آب	حداکثر 3 متر	زیاد	سریع

البته قابل ذکر است که محدوده فرکانس تحت پوشش تگ ها به 2 عامل فرکانس کاری و فعال/ غیر فعال بودن تگ بستگی دارد. (از چند سانتی متر تا چندین متر)

کاربردها:

امواج با فرکانس کم: این امواج معمولا جهت شناسائی حیواناتسوئیچ ماشین هاسیستم های دزدگیر و... بکار میروند . با جاسازی آنها در بدن حیوانات می توان آنها را ردیابی نمود.

امواج با فرکانس بالا : این امواج جهت ردیابی کتاب در کتاب فروشی ها یا کتاب خانه ها فروشگاهای البسه چمدان های فرودگاهپالت های کارگاهی وخصوصا جایگزین کارتهای شناسائی با نوار مغناطیسی می باشد.

امواج با فرکانس خیلی بالا : این امواج بیشتر در ردیابی پالتهاکانتینرهاکامیونها و تریلرهای اسکله بکار میروند.

2-1-4-دستگاه تگ خوان

این دستگاه به عناوین مختلقی از جمله فرستنده امواج³² یا اسکنر³³ نامیده می شود و قادر است اطلاعات تگ ها را از طریق آنتن دریافت و ارسال کند و به دو دسته زیر تقسیم بندی میشود:

1- سیستم تگ خوان دستی

2- سیستم تگ خوان متحرک

1-2-1-4-سیستم تگ خوان دستی :

اطلاعات تگ ها را میتوان با استفاده از یک سیستم دستی قابل حمل شناسایی گردد. این سیستم دستی، یک کامپیوتر کوچک است که به فرستنده/ گیرندهRFID مجهز شده است. فرستنده/ گیرنده را میتوان به یک تگ نزدیک و عملیات خواندن/ نوشتن را انجام داد.

2-2-1-4- سیستم تگ خوان متحرک

فرستنده/ گیرنده هایRFID را میتوان روی لیفتراکها نصب کرد به این ترتیب دیگر نیازی به ثبت دستی اطلاعات تگ ها وجود ندارد زیرا گیرنده نصب شده بر روی لیفتراک بصورت خودکار کلیه اطلاعات تگ را به کامپیوتر میزبان منتقل می کند.

مزیت عمده این سیستم شناسایی اتوماتیک موقعیت و جلوگیری از قرارگرفتن موجودی ها در مکان اشتباه در انبار است.

3-1-4-کامپیوترمیزبان

دستگاه تگ خوان داده های دریافت شده از تگ را به کامپیوتر میزبان انتقال داده و سپس توسط نرم افزار، عملیات تحلیل و تهیه گزارش های مورد نظر انجام می شود.

کامپیوتر میزبان، کامپیوتری است که دریک سیستم چند کاربره نظارت وکنترل برسایر کامپیوتر ها را بر عهده دارد.

2-4- میان افزار

میان افزار داده های دریافت شده از دستگاه تگ خوان را به اطلاعات قابل استفاده در سیستم کامپیوتر میزبان تبدیل می نماید.

3-4-نرم افزارها

برای ذخیره سازی و استفاده از اطلاعات کامپیوتر میزبان، نیاز به استفاده از یک نرم افزار برنامه نویسی و بانک اطلاعات مانند VB³⁴ ، SQL ³⁵ ، ACCESS و ... می باشد.

5-بارکد³⁶ :

یکی دیگر از انواع تکنولوژی های شناسایی اتوماتیک بارکد می باشد. درحقیقت RFID به نسل بعدی بارکدها منتسب می شود و نسبت به بارکد دارای امتیازهای بیشتری است. تاریخچه استفاده از برچسبهای بارکدی که انقلابی را در سیستمهای شناسایی بوجود آوردند به دهه 1970 برمیگردد(RALF Drauz.2006).

درحال حاضر برچسبهای بارکدی ارزان قیمت و استفاده از آن یک امر معمول می باشد. هرچند این سیستم دارای محدودیت هایی به شرح ذیل می باشد :

1- قابلیت ذخیره سازی اطلاعات در آنها پایین است.

2- قابلیت دوام³⁷ بارکدها با توجه به اینکه برروی کاغذ چاپ می شوند پایین است.

3- نیاز به نزدیک شدن دستگاه بارکد خوان به برچسب بارکد به منظور خواندن اطلاعات بارکد.

4- دستگاه بارکدخوان تنها زمانی میتواند اطلاعات برچسبها را شناسائی کند که هیچ مانعی بین آن و بارکد وجود نداشته باشد.

5- برچسپهای بارکدی دارای قابلیت برنامه ریزی مجدد نمی باشد.

جدول ذیل به مقایسه سیستمRFID و سیستم بارکدی می پردازد

ICAEW.2005)و Daniel.2006 و( RALF Drauz.2006.

شناسایی از طریق امواج رادیوئی	بارکد	یارامترهای سیستم
64-16 کیلوبایت	100-1 بایت (کم)	حجم اطلاعات مبادلاتی(بایت)
خوب	خوب	قابلیت خوانده شدن بوسیله ماشین
غیرممکن	محدود	قابلیت خوانده بوسیله انسان
عدم تاثیر	خیلی زیاد	تاثیر محیط بر تگ ها(رطوبت و روغن و...)
عدم تاثیر	عدم شناسایی بارکد	وجود مانع بین دستگاه تگ خوان وتگ
متوسط	خیلی کم	قیمت
خیلی بالا	کم	امنیت
خیلی سریع	آهسته	سرعت خواندن
m 5-0	cm 50-0	حداکثر فاصله بین تگ ودستگاه تگ خوان
5 ثانیه	29 ثانیه	مدت زمان لازم برای اسکن (میانگین)
چند کالا	یک کالا	شناسایی تعداد کالا در هر لحظه
ندارد	دارد	سریال مشابه
افزایش 99/99 درصدی	------	قابلیت ردیابی نسبت به بارکد

6-استانداردها

با توجه به افزایش مبادلات تجاری در جهان نیاز به وضع استانداردها و قوانینی به منظور ایجاد امنیت و کاربرد اطلاعات تگها و دستگاههای تگ خوان در سراسر مرزهای بین المللی امری بسیار مهم می باشد.،

استانداردها یک عنصر کلیدی در زمینه موفقیت بکارگیری سیستمRFID در دنیای تجارت جهانی می باشند. دو سازمان برجسته در ایجاد استانداردهای RFID ، سازمان استانداردهای بین المللی³⁸و سازمان EPCGLOBAL ³⁹ می باشند. EPCGLOBALمجری توسعه استانداردهای صنعتی در زمینه کدهای الکترونیکی در جهت استفاده از تگ هایRFID می باشد. فعالیت مذکور این اطمینان را ایجاد می کند که اطلاعات ایجاد شده در تگ ها در هرمکان دیگری نیز قابلیلت خواندن را داردICAEW.2005) و(RALF Drauz.2006.

7-کاربردRFID در حسابداری

برای نشان دادن تاثیرRFID در حسابداری یک تولید کننده دوچرخه ای را در نظر بگیرید که تکنولوژیRFID را در طی مراحل تولید بکار می گیرد.

در طی مراحل تولید ممکن است سئوالات روزانه به شرح زیر برای تولید کننده مطرح گردد:

1- موجودی کالای من چه هستند؟

2- موجودی کالای من کجا هستند؟

3- چه اجزایی از موجودی کالاها نیاز به تجدید سفارش دارند؟

4- درکجای چرخه تولید کدام موجودی را از دست داده ام؟

5- تاریخ ورود و خروج موجودی ها به انبار در چه زمانی بوده است؟

6- خریداران عمده محصولات شرکت چه کسانی بوده اند؟

با استفاده از بکارگیری تکنولوژیRFID, تولید کننده توانایی پاسخ گویی به سوالات فوق را دارد، به طور مثال هر لاستیک دوچرخه حاوی یک تگRFID می باشد که اطلاعاتی از قبیل نوع لاستیک، شماره سریال آن، تاریخ تولید و غیره را دارد. تولید کننده دوچرخه به طور دقیق در هر زمان می تواند تعداد و نوع لاستیک موجود در انبار را کنترل و مدیریت کند. در زمان رسیدن تعداد لاستیک دوچرخه به حد تجدید سفارش با هشدار سیستم اقدام به خریدن مجدد لاستیک دوچرخه می نماید. RFID می تواند همچنین عمل فراخوانی مجدد موجودی که مشکل مرسوم در انبار می باشد را کاهش دهد. برای مثال اگر کارخانه دوچرخه سازی دوچرخه هایی با لاستیک معیوب را در بازار پخش کند، آنها می توانند سریعاً این دوچرخه ها را فراخوانی کنند.

1-7-نظارت بر نحوه تولید:

بعد از اینکه بدنه هر دوچرخه در کارگاه اولیه آماده شد بدنه ها را به قسمت رنگ منتقل می کنند. بدنه ها بر روی پالت هایی حمل می شود که روی این پالت ها تگهای RFID نصب شده اند و حاوی اطلاعاتی درباره شمارة سفارش تولیدی و مقصد می باشد. با توجه به اینکه در های خروجی کارگاه اولیه مجهز به دستگاه تگ خوان می باشند سیستم به طور اتوماتیک در حالی که بدنه ها در حال حرکت است اطلاعات خود را بااستفاده از اطلاعات تگها بروز میکند. بعد از اینکه بدنه ها به قسمت رنگ رسید دستگاه تگ خوان سیستم را با اطلاعات ویژه هر سفارش بروز میکند.

سیستم می تواند کنترلی بر پالتها به منظور انجام عملیات صحیح بر روی هرسفارش در قسمت رنگ را داشته باشد، مثلاً یک بدنه ممکن است فقط یک رنگ موقتی برروی آن زده شود و یا بدنه دیگر به طور کامل رنگ شود.

بعد از اینکه کار در قسمت رنگ پایان یافت، بدنه ها به کارگاه اولیه برمی گردند. سیستم اطلاعاتی قسمت رنگ با سیستم اطلاعاتی کارگاه اولیه بصورت یکپارچه کار می کنند. بنابراین شرکت از زمان آماده شدن سفارش آگاه است و اگر مشکلی نسبت به هر سفارش وجود داشته باشد، از قبیل وجود مشکلی در ماشین رنگ پاشی چون این اطلاعات به قسمت کارگاه اولیه نیز منتقل می شود این کارگاه با انجام دادن یک سری اقدامات این تأخیر را جبران می کند. زمانی که تگ ها دوباره به کارگاه دوچرخه سازی برگشتند سیستم گروه را برای انجام مونتاژ نهائی به منظور تکمیل سفارش آگاه می سازد.

2-7-بهبود فرآیند تخلیه کالا در انبار:

وقتی یک محموله از کارخانه دوچرخه سازی به قسمت توزیع می رسد، پالت های حاوی دوچرخه در انبار تخلیه می شود. بر روی این پالت ها تگ های RFID نصب شده است. این پالت ها از مقابل یک آنتن عبور داده می شوند که این آنتن با دستگاه تگ خوان ارتباط دارد. این دستگاه اطلاعاتی را که در مورد کالا منتقل می کند، مستقیماً برروی یک صفحة نمایش نشان می دهد و راننده می تواند اطلاعات کالاهای تخلیه شده را مشاهده نماید.

بعد از اینکه عملیات تخلیه پایان یافت, راننده می تواند با مشاهده لیست اقلام کالا بروی صفحة نمایش، درستی و صحت عملیات تخلیه را تأیید کند. سیستم در هر لحظه خود را به روز می کند و یک متصدی برنحوة ذخیره دوچرخه ها در انبار نظارت می کند.

3-7-تأیید به پایان رسیدن عملیات تحویل:

در هر خروجی بخش توزیع یک دستگاه تگ خوان RFIDوجود دارد که اطلاعات همة پالت هایی که بارگیری شده را می خواند. بعد از اینکه پالت ها بارگیری شدند، اپراتور می تواند عملیات بارگیری را با استفاده از صفحة نمایشی که در هر خروجی وجود دارد، تأیید کند. همچنین سیستم می تواند عملیات را در مقابل اشتباهات انسانی محافظت کند، مثلا اگر اپراتور سعی کند قبل از اینکه همة پالت ها بارگیری شود عملیات بارگیری را تأیید کند، سیستم پیغام خطا می دهد.

نتیجه:

ظهور فناوری نوینی مانند RFID توانسته است تاثیرات بسزایی در حسابداری داشته باشد.

RFID با به حداقل رساندن عملیات دستی باعث افزایش میزان صحت و دقت عملیات و قابلیت اتکای اطلاعات تهیه شده گردیده است. این تکنولوژی توانایی ردیابی وتعیین موقعیت موجودی کالا را افزایش داده و این امکان را برای مدیران فراهم ساخته که اطلاعات دقیق وکاملی از موجودی کالای انبار، خط تولید، و محصولاتی که به فروش رفته در هر لحظه داشته باشند.

این تکنولوژی با افزایش سرعت و دقت در انجام برخی از فرایندهای شرکت نقش بسزایی در استفاده بهینه از زمان در شرکتها دارد.

در پایان می توان گفت، شرکتها با استفاده از این تکنولوژی می توانند عملیات خود را به نحوی ساده تر و موثرتر انجام داده که این خود موجب افزایش بهره وری کارکنان و رضایت مندی مشتریان و در نهایت افزایش سود دهی شرکت گردد.

پی نوشتها :

1. Identification system

2. Error rate

3. Automatic identification conservation

4. Radio frequency identification

5. Mc Donald

6. WALMART

7. Intervisibility

8. Léon Theremin

9. Identification friend or foe

10. Harry Stockman

11. Communication by Means of Reflected Power

12. Mario Cardullo

13. Hardware

14. Middleware

15. Software

16. Tag

17. Reader

18. Host computer

19. Transponder

20. Smart tag

21. Radio barcode

22. Microchip

23. Electronic product code

24. Active tag

25. Passive tag

26. Range

27. Read-write chip

28. Read only chip

29. Low frequency

30. High frequency

31. Ultra High frequency

32. Interrogator

33. Scanner

34. Visual basic

35. Structure Query language

36. Bar code

37. Durability

38. International standards organization

39. Electronic product code global

منابع:

1- Daniel A. Partsch The Implications and Economics of Implementing a RFID Based Real Time Location System for Warehouse Management: A Case Study in the Bottled Mineral Water Industry Thesis CRANFIELD UNIVERSITY2006

2- ICAEWintroducing RFID radio frequency identification – opportunity for business efficiency

THE INSTITUTE OF CHARTERED ACCOUNTANTSCHARTECHBOOKS 

ISBN 1-84152-383-6- 2005

3- Ralf drauz Daniel Handel impact of RFID the information exchange in a retail supply chainbecholar Thesis School of Management and EconomicVäXjÖ university 2006

4- www. Wikipedia.com

محمد روهینا یکشنبه 2 تیر 1387 ساعت 08:48