کانال تلگرام فناوریهای شناسایی و ردیابی

باسلام 

     با توجه به گسترش شبکه های اجتماعی، اینجانب کانال تلگرامی فناوریهای شناسایی و ردیابی را راه اندازی نمودم و تمامی علاقمندان دعوت می نمایم در کانال فوق عضور شوند. 

کانال تلگرامی فناوریهای شناسایی و ردیابی 

بارکد، GPS ، RFID ، ردیابی ،‌ردگیری ، بینایی ماشین ،‌ بیومتریک ،‌ کارت هوشمند ، سنسور 

https://telegram.me/traceability_ir 

@traceability_ir

قابلـیت ردیـابی مواد اولیه گیاهی

درحال حاضر هنوز گیاهانی که کشت می شوند و یا بصورت وحشی جمع آوری میگردند در شرایط کاملاً خارج از کنترل میباشند .(Lange 2004)احتمال تقلب، تنها یک طرف مشکل است، موضوع اثرات و سمیت گیاهان دارویی وقتی میتواند مورد بحث قرار گیرد که مسیله ترکیبات و تکرار پذیری کیفیت مورد نظر آن حل شده باشد. همچنین چنانچه در اثر کیفیت نازل گیاهان، عوارض زیان آوری حادث گردد، افرادی که با عدم انجام کنترلهای مناسب در همان ابتدا عملاًًً عامل بروز مشکل شدند به همان اندازه زیان خواهند دید که تولیدکنندگانی که اصرار بر کنترل کیفیت دارند. دستورالعمل جدید درمورد جمع آوری گیاهان به عنوان مواد اولیه توسط کشورهای اتحادیه اروپا اخیراً به اجرا گذاشته شده است. دستورالعمل های اتحادیه اروپا به شماره178/2002/EC وNTA Vol 2B Ed.July 2003 قابلیت ردیابی مواد اولیه گیاهی را برای استفاده در مواد غذایی و دارویی تنظیم کرده است و دستورالعمل WHO به عنوان GACP (روش کشت و جمع آوری مطلوب گیاهان) روشهای بهره برداری و جمع آوری گیاهان را تعریف کرده است (WHO 2003). درهردو راهبرد، قابلیت ردیابی و روش جمع آوری گیاهان، باید به طور واضح برای تمامی زنجیره تولید گیاهان دارویی تا داروهای گیاهی،از ابتدا تا انتهای محصول نهایی، انجام پذیرد.

عمده دستورالعملهای جدید عبارتند از:

▪ شناسایی قطعی بوتانیکی گیاهان دارویی

▪ انتخاب رقمهای مناسب برای استفاده در محصولات نهایی

▪ کاهش خطرات ناشی از تقلب و بنابراین کاهش سمیت های نا خواسته

▪ بهبود تکرار پذیری اثرات بالینی گیاهان دارویی

▪ محافظت از محیط زیست

در اقدامی پیش رس، قبل از اجرای دستورالعملهای جدید، ما اقدام به برقراری روش ردیابی کیفی (Traceability) کامل برای دسته ای از گیاهان دارویی نموده و به موازات آن بهترین رقمها را انتخاب کرده و در حد امکان ضوابط کشت بیو- ارگانیک را نیزرعایت نموده ایم .

● شنـاسـایی قطـعی بوتانیـکی گیـاهـان

هیچ تضمینی وجود ندارد که گونه ذکر شده بر روی لیبل بسته بندی محصولات، دقیقاً همان گونه گیاهی باشد که واقعاً در بسته بندی وجوددارد.

▪ مثال: شیرین بیان Glycyrrhiza glabra

بعضاً گیاه شیرین بیان بالیبل Glycyrrhiza glabra Ph.Eur.در برخی از مناطق و خصوصاً بعضی مراودات تجاری، حاوی مقادیر کم و زیاد از سایر گونه های این گیاه و بویژه نوع روسی آن بنامG.uralensis میباشد (Sch pk2003).

درپروژه تهیه این گیاه از ایران, رعایت ردیابی کیفی و استمرار کیفیت بالای شیرین بیان به راحتی قابل اجرا بوده است)

▪ مثال :دم اسب Equisetum arvense

گونه های مختلفی تحت نام arvense (Hiermann 2003) جمع آوری میشوند که بعضی از آنها گونه های بالقوه سمی همانند Equsiteum palustreهستند(Veit 1987). دستیابی به روش ردیابی گیاهEquiseteum arvenseیکی از بخش های بزرگ پروژه گروه تحقیقاتی ما بود که به نتیجه رسید. گیاهی که در حال حاضر توسط شرکت Herbresearchتولید میشود مطابق روش GACP (روش کشت وجمع آوری مطلوب گیاهان) در فرانسه کشت میگردد. تولید این گیاه در مزارعی که صرفاً به گیاه دم اسب اختصاص داده شده است صورت میپذیرد و این محصول میتواند به روش بیو- ارگانیک، بدون استفاده از آفت کش ها و علف کش ها نیز تولیدگردد.

▪ مثال: Eleutherococcus senticosus

مثالهای برجسته ای که بیانگر نیاز به استانداردهای کیفی در شناسایی بوتانیکی گیاه باشد در مقالات مربوط به مراقبت های گیاهی به چشم میخورد. یکی از این نمونه ها، اختلاط گیاه Eleutherocococus senticosus با Periploca sepium میباشد، که به علت سوء تعبیر نام گیاه wu-jia-pi ، یک گیاه سنتی چینی بوده که البته به طور واضح نمونه ای از عدم کنترل کیفی میباشد(Awang1996). بزرگترین خطری که با چنین مسایلی پیش میآید عدم تطبیق لیبل بسته بندی با گیاه محتوی آن بوده که منجر به بروز عوارض نا خواسته و خطرات احتمالی میگردد. یکی دیگر از پروژه های ما, بدست آوردن روش ردیابی کیفی این گیاه بوده است. در حال حاضر تعداد مختلفی از این گیاه از نواحی گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است.

▪ مثالHarpagophytum procumbens :

اشتباه بوتانیکی در تشخیص گیاهان عموماً بصورت عمدی بوده و بنا به دلایل اقتصادی و سیاسی میباشد. یک مثال واضح گیاه Devil's clow میباشد که به استناد فارماکوپه اروپا گونه نامیبیایی گیاهHarpagophytum procumbens است. ریشه های این گیاه به صورت عمدی با ریشه های یک گونه مشابه با نام Harpagophytum zeyheri که در آنگولا رشد میکند مخلوط میشود. دلیل عمده این اختلاط رشد تقاضای ریشه گیاه H.procumbensدر نامیبیا میباشد که از ظرفیت طبیعی تکثیرپذیری آن تجاوز نموده است. قیمت پایین گونه مشابه آنگولایی نیز مزید بر علت گردیده است. در حال حاضر بیش از 50% ریشه هایی که تحت نام Harpagophytum procumbens وارد میگردند در حقیقت گونه H.zeyheri بوده و این موضوع رو به تزاید است(Schmidt et al 1998). هر چند که این موضوع موجب بروز مشکلات سمی نمیگردد، اما از آنجاییکه اثرات بالینی هر دو گونه با هم برابر نمیباشند، بدیهی است که اختلاط دو گونه اعتبار اثرات بالینی گیاه را زیر سؤال خواهدبرد. دستیابی به گیاه H. procumbens با درصد بالایی از هارپاگوزیدها فقط در چهارچوب طرح کامل ردیابی کیفی این گیاه که توسط گروه ما انجام یافته است امکان پذیر میباشد.

● انتـخاب رقـم منـاسـب

این قضیه که گیاه در کجا کشت میگردد به تنهایی دلالت بر کیفیت مناسب آن برای استفاده در مصارف دارویی ندارند. بلکه خصوصیات فیتوشیمیایی با توجه به استفاده مورد نظر آن نیز باید لحاظ گردد.

▪ مثال: آویشن باغی Thymus vulgaris

حداقل بیش از هفت مونه(chemotypes) مختلف از آویشن باغی (Thymus vulgaris) وجود دارد که اسانس هر یک حاوی کارواکرول، ژرانیول ،لینالل، آلفا-ترپینول، ترانس توژانول، 1،8 سینیول یا تیمول به عنوان ترکیبات اصلی آن میباشد(Stahl- Biskup 2003). تفاوت این مونه ها بطور واضح به منشأ هر یک از آنها بر میگردد. به طوریکه رقم سینیول دار در اسپانیا پیدا میشود و در فرانسه وجود ندارد. به همین ترتیب رقم ژرانیول دار در اسپانیا یافت نمیشود (Stahl- Biskup 2003). استفاده از مونه خاص به کاربرد آن در فرآورده مورد نظر مربوط میشود. تحقیقات فارماکولوژیکی نشان داد که فعالیت ضد میکروبی رقمهای حاوی تیمول بالا بیشتر از رقمهای حاوی کارواکرول بالا بوده است. بدیهی است اصلیت و ترکیبات مشخص شده هر مونه موجب بهبود استمرار تأثیرات محصولات بدست آمده از آویشن خواهد بود. در پروژه ای که توسط گروه ما انجام گرفته است تولید این گیاه با مونه مشخص از نظر میزان تیمول تضمین میگردد.

▪ مثال: همیشه بهار Calendula officinalis

انتخاب رقم مناسب باتوجه به جنبه های فارماکولوژیکی وتوکسیکولوژیکی هنگامی صورت خواهد گرفت که مواد مؤثره و یا مواد بالقوه سمی شناخته شده باشند. وقتی این مهم صورت نگرفته باشد، طرح ردیابی کیفی باید تفاوتهای بوتانیکی را مد نظر قرار دهد. برای انجام طرح همیشه بهار، ما کشت این گیاه را در مناطق مختلف و کشورهای متفاوت به گونه ای برنامه ریزی نموده ایم که در تمام زراعت ها از یک رقم مشخص با کیفیت کاملاً مشابه استفاده گردد.

▪ مثال: بابونه Chamomilla recutita

انتخاب مکان مناسب باید شرایط زمین شناسی را نیز مد نظر قراردهد. بدین گونه بهترین نتیجه در کشت رقم بابونه انتخاب شده با درصد بالای کامازولن در خاک قلیایی (از نوع کارستیک) بدست خواهد آمد. در انتها، انتخاب رقم مناسب, تعادلی بین بازدهی بالا، مقاومت گیاه در مقابل بیماری و ترکیبات مطلوب شیمیایی آن میباشد. ما سعی خواهیم کرد تمام این عوامل را بطور منظم بررسی نماییم.

● محـافظـت از محـیط زیـست

بهره برداری از گیاهان وحشی معمولاً بیش از حد ظرفیت صورت میپذیرد و این امر موجب صدمه به محیط زیست میگردد. به عنوان مثال در ترکمنستان بعضی از شرکتهای بین المللی با برداشت ریشه های شیرین بیان توسط ماشین آلات سنگین کشاورزی فروش خود را افزایش و قیمت تمام شده را کاهش میدهند. این موضوع موجب افزایش درآمد بهره برداران سنتی و تداوم ایجاد اشتغال در کشورهای مبدأ میگردد. در نتیجه در نواحی که اینگونه جمع آوری رایج گردیده است، نه تنها صدمه زیادی به محیط زیست وارد میشود بلکه علاوه بر آن گیاهان از هر گونه امکان طبیعی تکثیر نیز محروم میشوند. بدیهی است که این نوع بهره برداری تداوم نخواهد یافت. هنگامیکه گیاهان در معرض خطر قرار بگیرند، به موازات کاهش تراکم گیاه در زیستگاه طبیعی، خطر تقلب افزایش میابد.

طرحهای کشت و جمع آوری کنترل شده تحت مقررات GACP (روش کشت و جمع آوری مطلوب) نه تنها موجب تضمین مواد اولیه مناسب بوده، بلکه علاوه بر آن باعث کیفیت و تکثیر پذیری گیاه و صد البته سلامت داروها نیز میگردد.

● نتـیجـه

پیش بینی میشود مقررات جدیدی که برای قابلیت ردیابی مواد اولیه گیاهی، و روش کشت و جمع آوری مطلوب برقرار گردیده باعث بهبود کیفیت داروهای گیاهی گردد. به موازات آن تکرار پذیری آثار فارماکولوژیک و اثرات بالینی مؤثر نیز قابل رؤیت بوده و خطرات مسمومیتهای ناخواسته به واسطه تقلبها، کاهش خواهد یافت.

از آنجاییکه هنوز بسیاری از شرکتها از نتایج عملی مقررات جدید آگاه نیستند، تطبیق آن با قوانین ملی ممکن است موجب اغتشاش گردیده و قطعاً باعث بروز مشکلات اجرایی خواهد شد. با یک برنامه ریزی صحیح از بروز چنین مشکلاتی میتوان پیش گیری نمود. هم اکنون ما با موفقیت برنامه ردیابی 25 نوع گیاه دارویی را در دست انجام داریم. ظرف 12 ماه آینده 20 نوع گیاه دارویی دیگر به این فهرست اضافه خواهد شد.

شناسایی و ردیابی گاوها

مقدمه:
اهمیت ثبت مشخصات با دو چندان شدت استفاده از تلقیح مصنوعی و ایجاد گله‌های بزرگ، برای بررسی نتایج حاصله و ارزشیابی نتیجه‌ی اصلاح نژاد بر روی گاو‌های اصیل بیشتر شد به نحوی که باعث تشکیل گروهی به نام ثبت مشخصات و رکوردگیری شد.
در خصوص اهمیت ثبت مشخصات در گله می توان اهداف زیر را دنبال کرد:
هویت بخشیدن به گله
جهت گیری جایگزین و حذف گاو ها
تنظیم جیره غذایی
کنترل هم خونی
انجام pland mating (نقشه تلاقی)
کنترل صفات تولید مثلی
زمان شکل‌گیری ثبت مشخصات به‌طور واضح روشن نیست به صورتی که در سال‌های دور در گاوداری‌ها برای شناسایی و ثبت مقدار شیر گاو و یا زایمان‌های آنها ازنشانه هایی مثل رنگ گاو یا شاخ‌دار بودن و... استفاده می‌شد، به صورتی که هرگاه اطلاعاتی راجع به گاو مورد نیاز بود فقط صاحب دام می توانست اطلاعات مربوط به گاو را بیان کند. به‌ طور مثال اطلاعات گاو شاخ‌بلند : مقدار شیر kg10 در روز و یا در حدود 6 الی 7 ماه شیر تولید کرده است. در نتیجه اطلاعات گاوها کامل نبود و دارای نواقص زیادی بود. در ضمن اطلاعات بعد از مدتی از صفحه ذهن دامدار پاک می شد. این امر موجب گرایش دامداران به ثبت اطلاعات مربوط به گاوها و بدین ترتیب علم ثبت مشخصات پایه گذاری گردید و پیشرفت کرد. در این مقاله سعی در بررسی روند این پیشرفت ها داریم .
 

تاریخچه:
در ایران تاریخ دقیقی را نمی توان به ثبت مشخصات نسبت داد، ولی از زمانی که گاو های خارجی به ایران وارد شدند ثبت و مشخصات به صورت پراکنده و به طور خیلی ناقص در گله ها انجام می گرفت. اما سابقه این فعالیت در بخش دولتی حدوداً از سال 1350 و به طور مستمر و پیگیر از سال 1362 و با وارد کردن 1600 راس گاو رجیستر از کشور کانادا توسط کمیته ثبت مشخصات مرکز اصلاح نژاد در سطح گله های تحت پوشش شروع به فعالیت نمود، اما ثبت مشخصات در دنیا سابقه ای طولانی دارد بطوری که طبق برخی اسناد و مدارک اولین ثبت مشخصات مربوط به گاوهای شورت هورن در آمریکا در سال1882 برای نژاد هر فرد در انگلستان در سال 1846 و در فرانسه نیز از سال 1855 آغاز شد. اتحادیه اصلاح نژاد گاو های آمریکا (D.H.I.T) با انجام ثبت و مشخصات به این حقیقت دست یافتند که گاو های ماده ثبت شده در این برنامه در مقایسه با سایر گاو های ماده 60 تا 80 % شیر و چربی بیشتری طی یک دوره چند ساله تولید کردند.
 

هدف از ثبت مشخصات :
هدف از ثبت مشخصات انتقال یافته ها به نسل آینده و نتیجه گیری از آن می باشد بطوری که انسان های عصر حجر برای یاداشت تجربیات زندگی خود، عکس شکارها و روش شکار خود را بر روی دیوار غار ها کشیده، این منش با رشد جامعه ها و پیشرفت هر روزه، رو به بهبودی گذاشت به نحوی که بر روی کاغذ و به صورت گزارش در آمد. اما با وسیع شدن جامعه ها و متعاقباً رشد حجم اطلاعات و همچنین نیاز به نتیجه گیری برای بررسی گذشته و پیش بینی آینده عامل اصلی گرایش انسان به تکنولوژی برتر شد.
 

اطلاعات مورد نیاز ثبت نوین :
منظور یک سری اطلاعات می باشد که با یکدیگر ارتباط دارند. برای مثال اطلاعات مربوط به یک گاو از جمله خشکی گاو، زایش گاو و.......که به طور کاملاً مستقیم با گاو در ارتباط است اما اطلاعات جانبی آن که بسته به این آیتم ها می باشند. از جمله اطلاعات جانبی: مقدار تولید شیر گله، روز های باز و... می باشند.
پس در ثبت مشخصات نوین سعی در ثبت تمام وقایع صورت گرفته در دامداری می باشد.
 

شرایط ثبت نوین:
شرایط برای ثبت در محیط های مختلف متفاوت بوده به صورتی که قبل ازجمع آوری اطلاعات از گاوداری، اطلاعات مجبور به عبور از 3 محیط می باشند. محیط اول تولید کننده، محیط دوم انتقال دهنده و محیط سوم دریافت کننده است. که هر کدام از این محیط ها خود اثرات منفی بر اطلاعات می گذارد. بطور مثال اطلاعات مربوط به رکورد گیری، قشر تولید کنندة اطلاعات به دلیل
1)اهمیت ندادن به اطلاعات
2)اهمیت ندادن به روش انتقال اطلاعات
اثرات منفی خود را اعمال کرده و همچنین انتقال دهنده های اطلاعات نیز با عدم دریافت به موقع اطلاعات و انتقال آن به دریافت کننده اثر منفی خود را بر روی اطلاعات گذاشته در آخر اطلاعات به دریافت کننده می رسد. وظایف دریافت کننده
1) کنترل صحت اطلاعات
2) بررسی روش های کنترل خرابی اطلاعات
3) آنالیز و نتیجه گیری از اطلاعات
4) انتقال اطلاعات توسط کانالهایی به تولید کنندة اطلاعات می باشد
این امور در پرتو پژوهش های سازماندهی شده میسر می شود.
 

انواع روش های علامت گذاری دام (شناسایی دام):
در مرحله اول برای ثبت مقدار شیر گاو یا زایمان و... نیاز به شناسایی گاوها، از یک دیگر است و به این دلیل روش‌هایی متداول شده که عبارتند از:
1)نام‌گذاری گاو
2)خال‌کوبی
3)بریدن لبه گوش
4)شماره‌زنی گوش «گوشواره»
5)شماره‌زنی گر دن
6)حلقه ساق پا
7)شماره‌زنی کپل
8)تهیه عکس یا لکه‌ برداری
9)نصب کردن مگنت مغناطیسی زیر جلدی
10) استفاده از حلقه گر دن مغناطیسی «گر دن بند مغناطیسی»
11)استفاده از مگنت های خوراکی .
 

1ـ نام‌گذاری گاو:
این روش در دامداری‌هایی که از تعداد کمی دام برخوردار هستند استفاده می‌شود به نحوی که از روی رنگ گاو و شاخ یا دم، نام گذاری صورت می گردد، استفاده می‌شود. به‌طور مثال گاو سیاه مقدار شیر kg10 تولید می‌کند یا در حدود 4 الی 5 ماه از زایمانش می‌گذرد. این روش به دلیل کمی دقت و ناقص بودن اطلاعات کنار گذاشته شده است.
 

2ـ خالکوبی:
در این روش اعداد یا حروف توسط پنس مخصوص خالکوبی بر روی بدن دام یا بر روی گوش دام هک می‌گردد. روش کار به این صورت است که انبرک مخصوص را بر روی پوست دام فشار داده سپس رنگ مخصوص را روی جای پنس کشیده به این صورت شماره یا حروف بر روی پوست هک می‌شود. معایب این روش این است که:
1) اگر رنگ به خوبی روی پوست کشیده نشود شماره پس از گذشت زمان کم رنگ می‌شود.
2) برای خواندن شماره ، حیوان را باید مقید کرد.
3) بعد از خالکوبی هر دام وسایل خالکوبی را باید ضدعفونی کرد.
 

3ـ بریدن لبه گوش:
این روش با استفاده از یک کد مخصوص می‌باشد که در کشور دانمارک متداول است. به این صورت که با شکافتن لبه گوش و کد مخصوصی که وجود دارد دام قابل شناسایی می‌شود معایب این روش:
1) خواندن کدها از فاصله دور دشوار است.
2) امکان استفاده از این سیستم برای گله‌های بزرگ نمی‌باشد.
 

4 ـ شماره‌زنی گوش:
یکی از مرسوم ترین روشها در شماره‌زنی گوساله‌های تازه متولد شده می‌باشد که به‌صورت گوشواره است. در این روش با استفاده از شماره‌های پلاستیکی و فلزی و پنس‌های مخصوص شماره‌زنی، شماره‌زنی دام صورت می‌گیرد محاسن این روش کم‌خرج بودن آن و سهولت در استفاده از آن می‌باشد. بزرگترین عیب آن،‌ افتادن شماره و هچنین پاره شدن آن است.
 
5 ـ شماره‌زنی گردن:
در این روش شماره را روی یک تسمه یا طناب محکم یا زنجیر وصل کرده و به گردن گاو آویزان می‌کنند معایب این سیستم شامل :
1) هزینه بالای این روش دارد.
2) ایجاد مشکلات همچون خفگی برای دام.
3) با سم‌پاشی باران و اشعه خورشید شماره ها شکننده‌تر می‌شوند.
6ـ حلقه ساق پا :
در این روش شماره‌ها به‌صورت ساق بند به پای دام وصل می‌شوند و امکان شناسایی گاو را مهیا می‌کنند عیب بزرگ این روش این است که مدفوع بر روی آن چسبیده و خواندن شماره دام را با مشکل مواجه می‌کند.
 

7ـ شماره‌زنی کپل:
تجربه نشان داده که مطمئن‌ترین راه و کاربردی ‌ترین راه نشانه‌گذاری گاو زدن شماره کپل می‌باشد. که خود به 2نوع است سرد و گرم تقسیم می شود. در روش سرد شماره یا حرف در مجاورت ازت ºc196 زیر صفر یا یخ خشک قرار گرفته سپس موهای روی پوست گاو را تراشیده و پوست را مرطوب کرده سپس شماره را در حدود 45 الی 60 ثانیه بر روی پوست دام فشار می‌دهیم این سرما باعث می‌شود که رنگ دانه های زیر پوست سوخته و به جای آنها رنگ دانه‌های سفید تشکیل شود و موی سفید رشد ‌کند. در روش داغ شماره‌ها یا حروف در مجاورت آتش قرار گرفته و گداخته شده سپس بر روی پوست فشار می‌دهند این کار باعث سوخته شدن سلول‌های پوست شده و هیچ موی جای آن رشد نمی‌کند این کار باعث صدمه دیدن دام شده و بیشتر در گاو‌های گوشتی استفاده می‌شود این روش به دلیل وارد کردن استرس زیاد بر دام منسوخ شده است.
 

8ـ تهیه عکس یا لکه برداری :
در این روش با استفاده از کادر بدن گاو روی کاغذ در مقیاس کوچکتر تمام لکه‌های روی بدن دام ثبت شده به نحوی که اول طرف چپ، دوم طرف راست و سوم سر دام لکه برداری می شود یا با استفاده از دوربین عکس دام را گرفته به صورتی که در آخر یک تصویر از دام بدست آید. معایب این روش عبارتند از:
1) در دامداری‌های بزرگ نمی‌توان استفاده کرد.
2) برای شناسایی دام نیاز 100% به تصویر می‌باشد و در رکورد گیری با مشکل مواجه می‌شویم.
 

9ـ نصب مگنت های مغناطیسی به روی دام:
این مگنت ها فرستنده های بسیار کوچک هستند. برای نصب مگنت بر روی دام از سه روش می‌توان استفاده کرد.
1) به‌صورت گردن ‌بند که مشکلاتی مثل خفگی ایجاد می‌کند.
2) کاشتن زیرجلدی به طور مثال پشت گوش دام.
3) خوراندن مگنت مغناطیسی به گاو.
که روش سوم به ندرت صورت می‌گیرد. چون احتمال دفع مگنت توسط دام بالاست. 

روش های ثبت اطلاعات دام:
روش های ثبت اطلاعات قدیم خود به دو دسته اصلی تقسیم بندی می شود 1)ثبت دفتری 2)ثبت کارت می باشد.
 
ثبت دفتری:
بعد از مشخص کردن یا شناسایی دام نیاز به ثبت اطلاعات بود که در گذشته به‌صورت ذهنی انجام می‌گرفت این روش به دلیل کمی دقت و... کنار گذاشته شد و روش های جدیدتری جایگزین گردید.
در روش دوم اطلاعات حفظ و یا به خاطر سپرده نمی‌شد بلکه در هنگام زایمان گاو ، شماره گوساله، ساعت تولد، وزن گوساله و... بر روی کاغذ ثبت می‌شد در این روش اطلاعات به‌صورت ناقص و پراکنده جمع‌آوری می‌ گشت بعد از گذشت مدتی به‌صورت دفتر درآمد و اطلاعات در دفتر ثبت و ضبط می گشت . عیب بزرگ این روش پراکنده بودن اطلاعات بود
 
ثبت مشخصات به روش فرم(کارت):
در این روش از فرم های مخصوص جهت تلقیح دام، زایمان، رکورد گیری شیر و کلیه اطلاعات گاو استفاده می شود بطور مثال فرم مخصوص حذف گاو، در این فرم اطلاعاتی درباره شماره ثبت، تاریخ تولد، تاریخ حذف، علت حذف و..... وجود دارد. ولی با گذشت زمان و افزایش تعداد دام کمبود هایی از لحاظ مدیریتی مشاهده می گشت. به این ترتیب اطلاعات هر گاو به صورت انفرادی در یک شناسنامه و با افزایش سن دام، برای آن دام کارت تهیه می شد. در کار ت گاو تمام اطلاعات از جمله شماره گل، شماره ثبت، خط خونی پدر و مادر، تمامی زایش ها، تمامی واکسن های تزریق شده، علت حذف، تاریخ زایمان، وقایعی همچون مامایی، رکورد گیری شیر و بطور کلی تمام اطلاعاتی که برای مدیریت بهتر گله ها مورد استفاده قرار می گیرد. ولی به دلیل گزارش گیری صحیح و بر نامه ریزی برای آینده تابلوی مامایی به کمک دفتر های ثبت آمد و تا حدودی مشکل گزارش گیری را حل نموده، اما با افزایش حجم اطلاعات در گاوداری های بزرگ این تابلوها نا کارآمد بودند.
 
ثبت مشخصات به روش تابلو مامایی:
یکی از متداول ترین روشهای ثبت وقایع مامایی گاو، در گاوداری ها استفاده از تابلوی مامایی است این تابلوها قابلیت های زیادی دارند از جمله پیش بینی زایمان ها، فحلی ها، خشکی گاو، تست های رحمی و.... این تابلو ها دو نوع می باشند. نوع اول صفحه ثابت، عقربه متحرک. در این نوع تابلوها وقتی گاو وارد تابلو می شود بسته به سیکلی که گاو در آن قرار دارد جایش مشخص شده به فرض مثال یک گاو تازه زا عقربه روز شمار، روی هر روز که باشد شماره گاو نصب می شود(در صورتی که همان روز زایمان کرده باشد) بعد از گذشت حدوداً 60 روز عقربه زمان احتمال فحلی گاو را نشان می دهد(عقربه مخصوص فحلی) اگر گاو فحل باشد تلقیح می شود. شماره گاو بر داشته شده و روبروی عقربه جفت گیری قرار می گیرد بعد از گذشت 45 روز با چرخش عقربه، عقربه تست آبستنی سبک روبروی گاو قرار می گیرد که این عقربه قابلیت تنظیم تا 55 الی 60 روز را نیز دارد. سپس گاو تست شده(تست مثبت) با چرخش عقربه بعد از گذشت 4 ماه از تاریخ تلقیح عقربه تست سنگین روبروی دام قرار می گیرد و بعد از گذشت 7 ماه از تاریخ تلقیح عقربه خشک کردن گاو و تست 7 ماه نیز روبروی شماره گاو قرار می گیرد. گاو خشک شده و بعد از گذشت 60 روز عقربه روز شمار فرا رسیدن زایمان گاو را نشان می دهد.
نوع دوم تابلو های مامایی صفحه متحرک به نحوی که در یک صفحه دایره شکل روز های سال تقسیم بندی شده است. و شماره گاو ها به صورت بر چسب روی این صفحه قرار می گیرد. روش کار مانند تابلوی قبل می باشد با این تفاوت که در این تابلو شماره گاو ها در حال چرخش است نه عقربه ها.

ثبت مشخصات توسط کامپیوتر و نرم افزار های تحت DOS و WINDOWS
بعد از مدتی با ورود به عصر الکترونیک و پیدایش کامپیوتر و نرم‌افزارهای مدیریت گاوداری، اطلاعات گاو وارد برنامه شد. مزیت این برنامه‌ها آمارگیری سریع و گزارشات کامل بود. در ضمن متولی اصلی برای انجام برنامه های اصلاح نژادی دولت بوده به گونه ای که اطلاعات توسط مراکز جهاد جمع آوری شده،‌ وارد کامپیوتر می گردید و به مراکز اصلاح نژاد فرستاده می شد.
نسل اول برنامه های کامپیوتر به علت پایین بودن سطح، چه از لحاظ سخت افزاری و چه از لحاظ نرم افزاری اپراتور کامپیوتر را با مشکل مواجه می کرد به گونه ایی که به سختی اطلاعات را وارد کامپیو تر می کردند. ولی در حالت کلی گزارشات نسبت به تابلو های مامایی تا حدودی رشد کرده اما به سطح عالی و دلخواه نرسیده بود. به گونه ایی که اساس این برنامه ها بر روی شماره بدن گاو طراحی می شد، یعنی اگر در گله یک شماره بدن زده می شد دیگر نمی توانست در آن برنامه شماره بدن را تکرار کرد که این یک معضل بسیار بزرگ به شمار می رفت. با گذشت زمان و روی کار آمدن سخت افزار های سطح بالا و همچنین برنامه نویسان مجرب، برنامه های تحت WINDOWSطراحی و به بازار عرضه شد. این بر نامه های ثبتی قابلیت ورود چند شماره بدن را داشته و پایه تفکیک دام ها را شماره ثبت آنها قرار داده بود. این بر نامه ها به گونه ایی طراحی شده که اپراتور یا حتی دامدار به راحتی اطلاعات را وارد کرده و اگر اشتباهی در ورود اطلاعات رخ دهد با نرم افزار های جانبی قابلیت بر طرف کردن اشتباه وجود داشت. ولی برنامه های تحت DOS فاقد این قابلیت بودند همچنین در برنامه های تحت WINDOWS طراحی گزارش توسط دامدار به راحتی انجام پذیر است، ولی در برنامه های تحت DOS گزارشها از قبل طراحی شده و امکان تغییر فقط به دست برنامه نویس می باشد. یکی دیگر از محسنات برنامه های تحت WINDOWS نصب و انتقال بسیار ساده اطلاعات توسط وسایل جانبی می باشد. به گونه ای که اگر توسط دوربین دیجیتال تصور برداری صورت گیرد، این تصویر توسط کابل USP به کامپیوتر وصل و اطلاعات به برنامه انتقال داده می شود. این در صورتی است که برنامه های تحت DOS هیچ گونه تصویری را قبول نمی کنند. یکی دیگر از وسایل جانبی کامپیوتر، کامپیوتر های جیبی ( Pocket PC ) هستند که در هنگام رکورد گیری از آنها استفاده می شود. این دستگاه ها قابلیت ثبت رکورد ها را دارا بوده به گونه ایی که از ورود یک شماره گاو، با دو رکورد جلوگیری می کند. همچنین از ورود اعداد غیر منطقی جلو گیری می کند یا به اپراتور اخطار می دهد.
 

روش‌های ثبت مشخصات نوین:
بعد از ورود برنامه‌های کامپیوتری و دستگاه‌های جانبی تحول شگرفی در ثبت مشخصات ایجاد شد.
 
1ـ ثبت مشخصات پس از زایمان با استفاده از دوربین دیجیتال:
در گذشته برای ثبت عکس گوساله در کارت آن، با استفاده از فرم های مخصوص لکه های روی بدن گوساله‌ها تازه متولد لکه برداری و ثبت می‌ گشت. در هنگام لکه ‌برداری معمولاً گوساله‌هایی که لکه‌های زیاد و پراکنده داشتند اسکیج آنها از دقت بسیار کمی برخوردار می‌شد. اما در فناوری جدید با استفاده از دوربین دیجیتال از سه جهت سر، سمت چپ و سمت راست گوساله عکس‌ برداری شده، سپس توسط سیم رابط به کامپیوتر وصل و عکس دام وارد برنامه می شود. در برنامه آیکن شناسنامه باز گشته، عکس جایگزین شده اطلاعات وارد می شود و سپس یک پرینت از آن گرفته می شود مزیت این دوربین‌ها دقت و سرعت بالا می‌باشد.
 
2ـ ثبت رکوردهای شیر:
در گذشته در هنگام رکوردگیری برای اندازه‌گیری شیر گاو، شیر دوشیده شده (توسط دستگاه 2واحد یا دست) در ظروف مخصوص مدرج ریخته مقدار شیر اندازه‌گیری می‌شد. در این روش دقت بسیار پایین بود، به نحوی که اگر گاو لگد زده و سطح شیر چپ گشته و شیری برای اندازه گیری باقی نمی ماند امکان ثبت وجود نداشت. با گذشت زمان دستگاه‌های شیردوشی مجهزبه شیشه های رکورد گیری مدرج معروف به جار مورد استفاده قرار گرفت به صورتی که در موقع رکورد گیری مأمور رکورد در چال شیردوش شماره گاو و همچنین مقدار شیر آن را ثبت می‌کرد سپس شیر سه نوبت را جمع و در فرم‌های مخصوص یادداشت می‌نمود و سپس به کارت گاو انتقال می‌داد اما در فن‌آوری جدید رکوردگیری به این صورت نمی‌باشد، به نحوی که دستگاه شیردوش پیش رفته‌ای که به بازار ارائه شده استفاده می گردد.
 

ثبت رکورد شیر توسط دستگاهmilko meter :
بعد از نصب سیستم جار گاوداران با مشکلاتی همچون شکستن شیشه جار روبه‌رو می‌شوند. در نتیجه دستگاهی طراحی شد به عنوان میلکومتر که تشکیل شده از شیشه‌هایی بسیار کوچک و لوله‌های انتقال شیر. نحوه کار این دستگاه به گونه‌ای است که شیر دوشیده شده توسط لوله‌ها به مخزن شیر انتقال داده می‌شود در بین راه دستگاه میلکومتر قرار دارد که به نسبت عبور kg1 شیر، cc100 شیر را در شیشه پلاستیکی میلکومتر اضافه می‌کند روی شیشه پلاستیکی meter milko درجاتی وجود دارد که نشانه مقدار شیر خارج شده از پستان گاو می‌باشد. مزیت این سیستم فضای کم مورد نیاز بود یا به عبارت دیگر اشغال بسیار کم فضای شیر دوش بوده در ضمن به راحتی نسب و بعد از رکورد گیری جمع می شود.
 

سیستم متاترون :
در این سیستم توسط مگنتهای مغناطیسی که به گاو متصل می شود (عموماً به‌صورت گردن‌بند می‌باشد) گاو شناسایی شده به‌طوری که با ورود گاو به داخل شیردوش دستگاه شیردوش گاو را شناسایی کرده و جایگاه گاو در ردیف ثبت می‌شود، کارتیه‌ها شسته و خرچنگی وصل می‌شود. این سیستم فاقد شیشه می‌باشد و از یک پولستاتور کاملاً هوشمند استفاده می‌شود. شیر دوشیده شده از دستگاه سنجش عبور کرده و مقدار شیر، درصد چربی و در بعضی اوقات حتی سوماتیک سل کانت آن نیز اندازه‌گیری می‌شود و این اطلاعات به‌صورت دسته‌بندی شده به نرم‌افزار مرکزی انتقال می یابد محاسن این سیستم عبارتند از:
اگر گاو فحل یا بیمار باشد دستگاه به شیردوش و حتی کاربری که در دفتر گاوداری نشسته اعلام می‌کند .
در ظاهر این دستگاه از هزینه بالایی برخوردار است ولی با گذشت زمان و در دراز مدت این تکنولوژی باعث کاهش بسیاری از هزینه‌ها می‌گردد.
  
نتیجه گیری :
همان گونه که بحث شد، رشد حجم اطلاعات و نیاز روز افزون به بررسی گذشته جهت برنامه ریزی آینده ،انسان نیاز به استفاده از تکنولوژی جدید و بر تر دارد. و این در حالی است که فواید عدیده ای نصیب بشر می گردد .
1. هر چند تکنولوژی با هزینه های زیادی روبرو است ولی این هزینه ها، هزینه های اولیه هستند و در طول زمان شکسته و تقسیم به تک تک روز های استفاده از آن می گردد و این در صورتی است که هزینه های جاری دیگری نیز وجود دارد برای مثال خرید یک ماشین، هزینه خرید بسیار بالا ولی این هزینه تقسیم بر تعداد روز های استفاده از آن می شود که بسیار اندک است .ولی یک هزینه جاری وجود دارد و آن بنزین ،روغن و.... می باشد که باید مد نظر قرار گیرد.
2. بالا رفتن دقت و صحت در اطلاعات.
3. کاهش زمان ثبت .
4. نتیجه گیری و آمار گیری بسیار راحت.
5. قابلیت ثبت و انتقال اطلاعات به تمام دنیا توسط اینترنت (دهکده جهانی).
6. قابلیت گسترش ارتباط بین تولید کننده اطلاعات و پردازش کننده.
7. به اشتراک گذاشتن تجربیات در زمان بسیار کوتاه.
8. استفاده از لوازم کمکی به منظور کاهش هزینه ها

دوره ردیابی در شرکت حامی پیام اندیشه نو

شرح دوره : ارتباط کارآمد، درک سریع و تبادل اطلاعات مناسب بین اعضای یک زنجیره تامین و همچنین روشنی و وضوح در طول سطوح مختلف زنجیره، موجب عملکرد موفقیت آمیز و موثر این اعضا می شود. وضوح و روشنی انتخابهای بهتری را پیش روی مشتریان قرار می دهد، سطح خدمات بالاتری را برای آنها فراهم می کند و زمان ارائه خدمات را کاهش می دهد.

یکی از ابزارهای روشنی و وضوح در طول زنجیره، قابلیت ردیابی است. بخشهای زیادی در یک شرکت هستند که باید ردیابی شوند (مواد و ضایعات، نیروی انسانی و تجهیزات). داده های حاصل شده از ردیابی، اطلاعاتی ارائه ممی دهند که منجر به شفافیت فرایند تولید،‌امکان تحلیل عملیات، امکان شناسایی دلایل ریشه ای بروز مشکلات و ایجاد تغییرات برای بهبود عملیات می شود.

در این دوره، ابزارهای موجود برای ردیابی و نحوه طراحی سیستمهای ردیابی به کمک این ابزارها معرفی می شود.

نتایج دوره : بهره گیری از این دوره ، مزایای زیر را برای سازمان به همراه دارد :

• تعیین اولویتهای ردیابی در شرکت
• تعیین ابزارهای مورد نیاز برای ردیابی
• طراحی سیستمهای ردیابی

مخاطبان دوره : حضور در این دوره برای بدنه کارشناسی سازمان مفید است. این دوره خاص کارشناسان حوزه های زیر طراحی شده است :

• برنامه ریزی (تامین، تولید و توزیع)
• خرید
• کنترل تولید و ضایعات
• لجستیک و حمل و نقل
• انبار
• فناوری اطلاعات

به تمامی شرکت کنندگان در دوره در صورت حضور کامل،‌گواهینامه معتبر انجمن لجستیک ایران ارائه می گردد.

مدت دوره : ۱۵ ساعت

ظرفیت : ۲۰ نفر

زمان برگزاری : ۲۰ و ۲۱ شهریور

هزینه ثبت نام : ۱۰۰۰۰۰۰ ریال

برگزار کننده : شرکت حامی پیام اندیشه نو

فاکتورهای اصلی ردیابی

انواع سیستمهای شناسایی اتوماتیک

عبارت شناسایی خودکار ، به هر گونه تشخیص الگو به وسیله ماشین اطلاق می شود. این تکنولوژی رابطه تنگاتنگی با علوم الکترونیک و کامپیوتر داشته و سابقه پیدایش و تکوین آن به دهه 30 و 40 میلادی باز می گردد؛ ولی متاسفانه با وجود تحقیقات و پیشرفتهای فراوان در این زمینه توسط کشورهای صنعتی ، در کشور ما نه تنها پژوهشی صورت نگرفته ، بلکه سعی در بکارگیری این تکنولوژی نیز نشده است . با توجه به افزایش روزافزون مراودات بین المللی و نیاز شدید به افزایش بهره وری در داخل کشور، ضرورت توجه و بکارگیری این تکنولوژی اکنون غیر قابل تردید است .

تفاوت ردگیری و ردیابی (Tracing & Tracking)

درک تفاوت ردگیری و ردیابی و اینکه برای دریافت داده های مورد نیاز چگونه هر کدام از آنها میتواند بهتر بکار برده شود، کمک می کند که مدیران عملیاتی بدانند کدام یک جهت یک کاربرد خاص بهتر است. ردگیری به منظور افزایش کارایی شرکت، محل قطعات را در عملیات تولید و انبار مشخص می کند. تکنولوژی ثبت خودکار داده های (ADC) سنتی براساس بارکد عموما برای اقلام یکسان در نمونه های یکدست بکار برده می شود. این کار معمولا به وسیله علامت گذاری و ردگیری ظرفی که اقلام در آن چیده و بسته بندی شده اند، انجام می شود و در فعالیتهای بارگیری، دریافت و موجودی ثبت می شود. در اکثر اوقات ردگیری شامل استفاده از برچسب با بارکد پرینت شده و خواندن آنها به وسیله بارکدخوانهای دستی می باشد.

برای مثال در تولید مواد غذایی ، معمولا محصولات با یک برچسب با کد محصول جهانی (UPC) علامت گذاری می شوند. برای تمام مواد غذایی با آرم تجاری، نوع و اندازه یا وزن یکسان ، برچسب با UPC یکسان استفاده می شود. خرده فروشان نیز براساس مفهومی به نام SKU یا واحد نگهداری مواد ردگیری را انجام میدهند. بدون در نظر گرفتن اینکه چه چیزی در حال ردگیری است، یک SKU برای ردگیری همه مواد یک نوع استفاده می شود. گروه SKU یک بچ نامیده می شود و هر بچ ممکن است شامل صدها هزار کالای مشخص با یک کد UPC باشد.

ردیابی بر ثبت شجره نامه قطعات، مجموعه ها و زیرمجموعه هایی که محصول نهایی را تشکیل میدهند، تمرکز می کند. هدف ردیابی قطعات جمع آوری داده های محصول از زمان پیدایش تا زمان از بین رفتن می باشد. آئین نامه های جدید دولتی و محدود کردن ریسک در حالیکه هزینه گارانتی در شرکتها ماکزیمم است، حرکت اجباری در مسیر رشد را برای ردیابی ایجاد می نماید.

برای مثال مطابق سند مستندسازی، حساب پذیری و قابلیت فراخوان صنعت حمل و نقل که در مجمع سال 2000 آمریکا مورد تایید قرار گرفت به منظور امکان فراخوان لاستیکهای معیوب براساس شماره VIN خودرو میبایست نیازمندیهای لازم در شرکتهای خودرو سازی و تولید لاستیک فراهم شود.

در پاسخ به این نیاز، گروه صنایع خودرو سازی اقدام به توسعه استاندارد ردگیری و تعیین هویت قطعات B11 نمود که تامین کنندگان می بایست براساس یک روش یکسانی، برچسب RFID قابل خواندن و نوشتن غیرفعال را در محل مشخصی از لاستیک و چرخ قرار دهند. برچسب RFID به پشتیبانی فرایند مونتاژ و امکان ردیابی قطعه به قطعه لاستیک در چرخه عمر آن کمک می کند و چون می توان برچسب RFID را به عنوان یک پایگاه داده سبک استفاده نمود، برای ثبت VIN خودرو و اطلاعات خدمات لاستیک در تمام طول عمر آن مناسب می باشد.

بنابراین در حالی که ردگیری و ردیابی از بعضی از تکنولوژیهای ثبت خودکار داده های یکسان بهره می برند با روشهای کاملا متفاوتی به اهداف خاصی می رسند.

برگرفته از کتاب ردیابی