فناوریهای شناسایی و ردیابی
بارکد ، RFID ، شناسایی با امواج رادیویی ، ردیابی ، ردگیری، ردیابی ماهواره ای ، GPS ، بینایی ماشین ، بیومتریک ، کارت هوشمند، سنسورفناوریهای شناسایی و ردیابی
بارکد ، RFID ، شناسایی با امواج رادیویی ، ردیابی ، ردگیری، ردیابی ماهواره ای ، GPS ، بینایی ماشین ، بیومتریک ، کارت هوشمند، سنسورآشنایی با فناوری NFC (قسمت دوم)
NFC(سرنام Near Field Communication) یک فناوری ارتباطی با برد کوتاه است که هرچند از پیدایش آن چند سالی می‌گذرد، اما تاکنون چنان‌که باید گسترش نیافته‌است. اما با پشتیبانی شرکت‌ها و بانک‌های بزرگ جهان و نیز تعیین مشخصه‌های این فناوری از سوی NFC Forum (مجمعی که توسعه آن را برعهده دارد) و نیز مزیت‌های آن پیش‌بینی می‌شود که گسترش NFC با سرعت فزاینده‌ای پیش برود. این نوشتار برگرفته از مطلبی است که توسط دن نوسوویتز در سایت پاپیولار‌ساینس منتشر شده و برای پرداختن بیشتر به مطلب در برخی موارد توضیحات و تصاویری اضافه شده‌است.
چندی پیش سازندگان اسمارت‌فون، ارائه کنندگان خدمات بی‌سیم و عرضه‌کنندگان کارت‌های اعتباری همگی از اشتیاق خود برای استفاده از فناوری ارتباطات برد کوتاه سخن گفتند. به طور کلی آن‌ها معتقد بودند، NFC قابلیت‌های چشم‌گیر متعددی دارد. در آینده‌ای نزدیک خواهیم توانست کارهایی مانند پرداخت وجه و باز کردن قفل درب خانه را با گوشی‌های موبایل و با استفاده از فناوری NFC انجام دهیم و همچنین برخلاف فناوری‌هایی مانند وای‌فای نگران فراموش‌کردن یا لو رفتن رمزهای‌عبورمان نباشیم.
NFC چیست؟
NFC یک پروتکل ارتباطی با برد کوتاه بین دو وسیله (به عنوان مثال دو گوشی) است. دستگاهی که آغازگر یا مبدأ ارتباط است با استفاده از القای مغناطیسی یک میدان موج رادیویی ایجاد می‌کند و دستگاه مقصد آن را شناسایی کرده و به آن دسترسی پیدا می‌کند، سپس این دو وسیله می‌توانند دادههای کم حجم را به صورت بی‌سیم و در مسافتی کمتر از چهار اینچ، بین خود دادوستد‌کنند. این پروتکل به فناوری RFID شباهت زیادی دارد و علتش این است که NFC در واقع صورت تکاملیافته RFID به شمار می‌آید. تفاوت آن‌ها در این است که RFID مثل یک خیابان یک طرفه عمل می‌کند؛ یعنی یک دستگاه سیگنال را ارسال کرده و وسیله گیرنده آن‌را دریافت می‌کند. اما NFC شبیه یک خیابان دوطرفه است که در آن دستگاه می‌تواند هم در نقش فرستنده و هم در نقش گیرنده اطلاعات عمل کند.
NFC در مقایسه با دیگر پروتکل‌های بی‌سیم مانند وای‌فای یا بلوتوث بسیار کند است و حداکثر سرعت آن به 0,424 مگابیت در ثانیه می‌رسد که در واقع برابر با یک چهارم سرعت بلوتوث است. اما درعوض چند مزیت کلیدی دارد که بلوتوث فاقد آن است: NFC تنها نیازمند 15میلی‌آمپر جریان الکتریسیته است که تأمین این مقدار برای باتری اسمارت‌فون‌های امروزی بسیار ساده است. NFC از امنیت بیشتری برخوردار است، همچنین برخلاف بلوتوث از انجام فرآیند pairing (هماهنگ‌سازی) بی‌نیاز است. مزیت دیگر آن این است که بلوتوث باید پیکربندی شود، اما NFC به هیچ تنظیمی نیاز ندارد.
با NFC چه کاری می‌توان انجام داد؟
سه کاربردی که مجمع NFC یا NFC Forum (شرکت‌ها و مراکزی که در جهت رواج NFC می‌کوشند)ارائه می‌کند، عبارتند از: به اشتراک‌گذاری، هماهنگ‌سازی (pairing) و دادوستد. در این میان، دادوستد از اهمیت بیشتری برخوردار است و نخست آن را بررسی می‌کنیم. اسمارت‌فونی را که به تراشه NFC مجهز باشد می‌توان به راحتی چنان تنظیم کرد که در نقش یک کارت اعتباری یا کارت سپرده (Debit Card) ظاهر شود. کافی است گوشی را در مقابل پایانه پرداخت سازگار با NFC بگیریم تا وجه مورد نظر پرداخت شود. البته، این یکی از کاربردهای اولیه NFC در داد و ستد اطلاعات است. از این فناوری می‌توان در کارت کتابخانه، کارت-کلید اتاق‌های هتل و کارت عبور اداره‌ها و سازمان‌ها نیز استفاده کرد. حتی کارت‌های هویت دولتی مثل گواهی‌نامه رانندگی و پاسپورت را نیز می‌توان با NFC جایگزین کرد یا دست‌کم از این پروتکل روی آن‌ها سود برد. انجام این کار هم ممکن و هم تقریباً ساده است. حتی شاید در آینده استفاده از کلیدها نیز منسوخ شوند و برای باز‌کردن قفل در از گوشی‌های مجهز به NFC یا فناوریهای مشابه استفاده شود.
| "یکی از دلایل اصلی تعریف و تمجید شرکت ها از این فناوری، ارتباط NFC با پول است،یعنی شرکت‌ها می‌توانند با بهره‌گیری از آن محصولات خود را به طور مستقیم و به صورت بی‌درنگ برای مشتریانشان تبلیغ کنند." |
کاربرد دیگر NFC، یعنی به اشتراک‌گذاری کمی دشوارتر است و علت آن محدودیت‌های این فناوری است. در این مورد NFC را می‌توان شبیه کدهای QR (بارکدهای مربعی شکل حاوی اطلاعات که با استفاده از اسمارت‌فون‌ها، کدخوان‌ها و... می‌توان آن‌ها را خواند) تلقی کرد، با این تفاوت که لازم نیست برنامه خاصی را باز کرده، سپس عکس بگیریم. یک وسیله NFC اکتیو یا فعال مانند اسمارت‌فون می‌تواند با یک وسیله NFC اکتیو دیگر یا با یک برچسب پسیو (غیر فعال) ارتباط برقرار کند. این برچسب در واقع یک تراشه کوچک است که دادههای روی آن را می‌توان بین دو دستگاه انتقال داد. برچسب‌های پسیو به جای الکتریسیته از محدوده فرکانس رادیویی ایجاد شده توسط گوشی استفاده می‌کنند و در نتیجه می‌توان با گرفتن گوشی در مقابل برچسب، اطلاعات موجود روی آن را (مثلاً یک آگهی بازرگانی شامل آدرس اینترنتی شرکت مفروض) به گوشی منتقل کرد.دبی آرنولد از اعضای مجمع NFC معتقد است استفاده از NFC برای خواندن برچسب واقعاً هیجان‌انگیز است. زیرا برچسب‌های پسیو و بی‌نیاز از الکتریسیته بسیار ارزان هستند و می‌توان آن‌ها را در خیلی جاها به کار برد. مثلاً می‌توان با گرفتن گوشی در برابر برچسب یک محصول خاص، اطلاعات مربوط به گارانتی آن‌را به گوشی منتقل کرد. البته، همان‌طور که گفته شد با توجه به این‌که سرعت این پروتکل بسیار کم و کمتر از 0,5مگابیت در ثانیه است، نباید انتظار داشت که از آن در مواردی مانند انتقال فیلم‌های HD استفاده شود. در نتیجه، معمولاً برای به اشتراک‌گذاری فایل‌های کوچک‌تری مانند عکس، سندهای متنی و آدرس‌های اینترنتی مناسب‌تر است. کاربرد دیگر NFC که در بالا نیز ذکر شد، عبارت است از هماهنگ‌سازی یا pairing. به عنوان مثال، با نگاه داشتن یک گوشی در مقابل یک گوشی دیگر، بی‌آن‌که به رمزعبور نیاز داشته باشیم می‌توانیم اتصال بلوتوث یا وای-فای گوشی را پیکربندی کنیم یا به عنوان مثال، اطلاعات تماس را حتی درصورت عدم وجود اتصال 3G بلافاصله بین آن‌ها دادوستد کنیم.
چرا تولیدکنندگان گجت‌ها، بازرگانان و کریرهای بی‌سیم این‌قدر نسبت به رواج NFC اشتیاق نشان می‌دهند؟
یکی از دلایل اصلی تعریف و تمجیدهای شرکت گوگل،T-Mobile، ویزا، مک‌دونالد وسایرین از این فناوری، ارتباط NFC با پول است، یعنی شرکت‌ها می‌توانند با بهره‌گیری از آن محصولات خود را به طور مستقیم و به صورت بی‌درنگ برای مشتریانشان تبلیغ کنند. به عنوان مثال، فرد می‌تواند با نگه داشتن گوشی خود در مقابل یک پوستر تبلیغاتی، شماره تلفن شرکت عرضه‌کننده، آدرس اینترنتی آن و اطلاعاتی از این قبیل را در گوشی خود دریافت کرده و حتی اقدام به خرید آن محصول کند. اگر مردم از امکانات گوشی‌های NFC برای پرداخت وجه و خرید استفاده کنند شرکت‌ها در مقابل می‌توانند به آن‌ها برگه‌های تخفیف، آگهی، نمونه کار یا تسهیلات دیجیتال دیگری ارائه دهند. پس در پاسخ به این پرسش که علت اشتیاق بیش از اندازه بنگاه‌های تجاری به رواج NFC چیست؟ می‌توان چنین گفت: تبلیغات.
زمانی که اریک اشمیت مدیرعامل وقت گوگل، در کنگره جهانی موبایل (Mobile World Congress) به روی صحنه رفت نمی‌توانست هیجان خود را پنهان کند. گوگل یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌هایی است که تجارت آن براساس انتشار آگهی و دادههای کاربرانش پیش می‌رود. وقتی یک مشتری با استفاده از NFC به خرید اقدام می‌کند، داده‌هایی که از گوشی او منتقل می‌شوند، صرفاً به شماره‌های بانکی برای پرداخت وجه محدود نیستند. بلکه یک شرکت می‌تواند عادت‌ها و سلیقه‌های افراد را در موقع خرید ثبت کند و با ثبت اطلاعات آماری تبلیغات هدفمندتری را برای مشتریانش سازماندهی کند. با این‌که دستیابی شرکت‌ها به اطلاعاتی از این قبیل نگران‌کننده به نظر می‌رسد، اما واقعیت این است که شرکتهای مختلفی مانند آمازون و گوگل همین حالا هم برای بازاریابی بهتر، از این قبیل اطلاعات سود می‌برند. پس کاری که NFC انجام می‌دهد این است که این داده‌ها را به‌سرعت و بی‌درنگ در دسترس شرکت‌ها قرار می‌دهد؛ داده‌هایی که برای بازاریابان و خرده‌فروشان و کسانی که می‌خواهند از سلیقه‌های مشتریانشان آگاه باشند، اهمیت دارد. البته، بعید است دادههای خصوصی افراد بدون اطلاع خودشان در اختیار بنگاه‌های تجاری قرار داده‌شود. دست‌کم می‌دانیم که گوگل برای تبلیغاتی از این قبیل گزینه‌هایی دارد که مشتریان می‌توانند با انتخاب آن‌ها انتشار اطلاعاتشان را محدود کنند.
چرا حالا؟
اشمیت در کنگره جهانی موبایل گفت، از پیدایش NFC مدت زیادی می‌گذرد، اما یکپارچه شدن آن با تجهیزات و فناوریهای کنونی تازه در شرف وقوع است، البته گفته او تا حدود زیادی درست است. استفاده از میدان مغناطیسی برای انتقال داده‌ها چند سالی است که کاربرد دارد (شکل1) تا جایی که پرداخت‌های موبایل به این روش در ژاپن به یک استاندارد تبدیل شده‌است.
شکل1 - سنگاپور در سال 2007 استفاده از گوشی‌های موبایل مجهز به فناوری NFC را برای پرداخت کرایه اتوبوس و قطار آزمایش کرد (منبع عکس: سی‌نت آسیا).
کارت‌های هوشمند Mobile FeliCia در ژاپن همراه با گوشی‌های سونی و DoCoMo به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما به گفته دبی آرنولد، سخن‌گوی مجمع NFC سیستم‌هایی نظیر Mobile FeliCia پیشگام و نمونه‌های اولیه‌ای از کاربرد NFC به شمار می‌آیند. Mobile FeliCia کارت ویژه نقل و انتقال یک طرفه وجه و گونه ساده‌تری ازRFID محسوب می‌شود که بدون نیاز به الکتریسیته کار می‌کند. آرنولد می‌گوید، هیچ‌کس نمی‌خواست پیش از آن‌که NFC آماده استفاده باشد محصولی سازگار با آن عرضه کند و اکنون به نظر می‌رسد که این فناوری آماده است.
| "با توجه به این‌که NFC صورت تکاملیافته RFID است، برای پرداخت‌های بی‌سیم به سخت‌افزار جدید و خاصی نیاز نخواهد داشت." |
مجمع NFC در اواخر سال 2010 نخستین مشخصات فنی این پروتکل را کامل کرد و فرآیند کسب گواهی را برای به کارگیری آن در تجهیزات مختلف توضیح داد. دبی آرنولد می‌گوید: «به این ترتیب سازگاری محصولات تولیدکنندگان با مشخصات تعریف‌شده توسط مجمع NFC همخوانی پیدا می‌کند و کارکرد درست آن‌ها تضمین می‌شود.» انجام مراحل آزمایش و پایلوت NFC در سال گذشته انجام شد و در پی آن بانک‌ها، کریرهای موبایل و تولیدکنندگان سخت‌افزار به طور جدی پشتیبانی از آن را آغاز کردند (شکل2).
شکل2 - با نگه داشتن گوشی در مقابل یک پوستر تبلیغاتی، اطلاعات مربوط به محصول یا خدماتی که در آن تبلیغ می‌شود، به گوشی منتقل می‌شود (منبع تصویر: gadgetizor)
